مقایسۀ روایت‌شناسی در دو منظومۀ غنایی اثر نظامی بر اساس الگوی گرماس

روایت‎شناسی‎ از موضوعات جدید در عرصۀ ادبیات است و فرمالیست‏های روسی نخستین گروهی بودند که در زمینۀ روایت مطالعات اساسی و گسترده‎ای انجام دادند. در این میان آلژیرداس ژولین گرماس از نظریّه‎‎پردازان مطرح است که الگوی کنشی، زنجیره‎های روایی و مربّع معناشناسی از دستاوردهای وی در ساختارگرایی و مطالعات ادبی است؛ بنابراین، در مقاله پیش رو تلاش شده است تا دو منظومۀ غنایی «لیلی و مجنون» و «خسرو و شیرین» نظامی گنجوی با تکیه بر نظریّات گرماس، بررسی و تحلیل شود؛ زیرا الگوی گرماس قابل انعطاف است و نسبت به مدل دیگر نظریّه‎پردازان ظرفیّت بیشتری برای تجزیه و تحلیل داستان دارد. هدف از انجام این پژوهش دست یافتن به میزان انطباق این دو اثر غنایی و عاشقانه با الگوی گرماس (الگوی کنشی، زنجیره‎های روایی و مربّع معناشناسی) است. حاصل این پژوهش که به شیوۀ کتابخانه‎ای و بر مبنای توصیف و تحلیل انجام شده، بیانگر این است که داستان‎های غنایی «لیلی و مجنون» و «خسرو و شیرین» از الگوی ساختاری و روایی کاملی برخوردارند و در قالب نظریـّۀ‌ گرماس قابـل بررسی و تحلیل هستند.